خطر در كمین پاكیزگی زمین
خشكشوئی آنلاین: روز «پاكیزگی زمین»، سومین شنبه از ماه سپتامبر، امسال با روز 30 شهریور هم زمان شد.
در این روز فعالیت های جمعی و مدنی مختلفی در سطح جهان برای مقابله با عوامل تغییرات اقلیمی اجرا شد. همین طور به موازات جلسه های مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورك، فعالان مسئله گرم شدن زمین و تغییرات اقلیمی فرصت یافتند تا نگرانی های خودرا با بعضی رهبران كشورها در بین بگذارند.
طبق گزارش آژانس بین المللی انرژی در سال ۲۰۱۸، هشت كشوری كه بیشترین مقدار گاز دی اكسیدكربن را تولید می كنند به ترتیب عبارت اند از چین، آمریكا، هند، روسیه، ژاپن، آلمان، جمهوری كره و ایران. همین گزارش نشان داده است كه اگر میزان تولید گاز دی اكسیدكربن به جمعیت هر كشور (سرانه تولید دی اكسیدكربن) در نظر گرفته شود، تولیدكنندگان دی اكسیدكربن با بیشترین سرانه تولید به ترتیب عبارت اند از عربستان سعودی، استرالیا، آمریكا، جمهوری كره، روسیه، ژاپن، آلمان و لهستان. با نگاه به تولیدكنندگان اصلی گاز دی اكسیدكربن مشخص می شود كه كشورهای در حال توسعه مانند عربستان، ایران، هند و در نهایت چین نیز در رده های بالای تولیدكنندگان كربن هستند. متأسفانه گرایش راست افراطی و نئولیبرال در بین سیاست مداران جهان، حدودا به طوركامل با وجود مسئله ای به نام گازهای گلخانه ای، تغییرات اقلیمی و گرم شدن زمین مشكل دارند و آنرا نادیده می گیرند. نماد این طرز فكر دونالد ترامپ، رئیس جمهور كنونی آمریكاست كه در دهم خرداد ۱۳۹۷ رسما اعلام نمود آمریكا از معاهده تغییرات اقلیمی پاریس خارج شده است. از گرفتاری های مهم كشورهایی كه همچنان به تولید گازهای گلخانه ای مشغول هستند، مسئله آلودگی هواست. این اتفاق به صورت وارونگی هوا در پاییز و زمستان و خصوصاً در شهرهای بزرگ و كلان شهرها برای ساكنان این شهرها، خصوصاً در كشورهای دنیای سوم و در حال توسعه، مشكلاتی جدی به وجود آورده است. این معضل علاوه بر تهران گریبان گیر بیشتر مراكز استان های ما همچون مشهد، اصفهان و تبریز هم هست. از نمادهای افزایش گازهای گلخانه ای، گرم شدن زمین، خشك سالی و نابودی منابع آب سطحی و زیرزمینی و تولید ریزگرد است. این مسئله سبب تهدید سطح امنیت ملی و منطقه ای كشورها شده است. اگر به داده های گرمایش زمین در دهه ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۲ رجوع شود، منطقه ای كه بیشترین میزان خشك سالی را در خاورمیانه تجربه كرد، ناحیه ای بین شمال عراق و شرق سوریه بوده است. اگر به تاریخ شروع جنگ داخلی در سوریه (۲۰۱۱) و اعلام داعش دقت كنیم (۲۰۱۳) می توان دید كه چه بسا تغییرات اقلیمی، گرم شدن زمین و خشك سالی زمینه طبیعی و جغرافیایی برای برهم خوردن صلح و امنیت و به راه افتادن جنگ در منطقه عراق و سوریه را فراهم آورده است. مهم ترین كاری كه برای مدیریت كاهش ریسك و پیشگیری مسئله تغییرات اقلیمی و تشدید آن در آینده می توان و باید انجام داد، كاهش تولید گاز دی اكسیدكربن و افزایش بهره برداری از منابع انرژی پاك و تجدیدپذیر مانند انرژی باد و انرژی خورشیدی است. این نوع رویكرد با كاهش استفاده از خودروهایی كه سوخت هیدروكربوری مصرف می كنند و توسعه حمل و نقل بوسیله مترو در كلان شهرها، سبب فاصله تدریجی ما از وضعیت بحرانی تغییرات اقلیمی می شود.
در سال های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۶ فرصت مناسبی برای انتقال حمل و نقل با خودرو های بنزینی و گازوئیلی در تهران، به حمل و نقل عمومی، خصوصاً با استفاده از مترو بود و این شرایط با به بهره برداری رساندن ۱۰۰ درصدی متروی تهران در این بازه زمانی امكان پذیر بود. متأسفانه بجای این نوع توسعه، مراكزی مانند ایران مال و مراكز خرید و برج های مختلف در تهران توسعه یافت كه به پیچیده ترشدن وضعیت تهران انجامید. این در شرایطی است كه فقط در تهران بین ماه های آبان تا اسفند حدود هشت هزار نفر مستقیما براثر مصدومیت های تنفسی و عروقی فوت می كنند. ریزگردها نیز معضلی مهم و از تبعات خشك سالی و گرم شدن زمین هستند. واقعیت آن است كه با فاجعه زیست محیطی مواجهیم كه در كوتاه مدت هم هیچ كس چاره ای فوری برای رفع مشكل در دسترس ندارد. از طرف دیگر، بنظر می رسد كه عوارض ناشی از تغییرات اقلیمی سبب وقوع رخدادهای شدید آب وهوایی در بازه های زمانی كوتاه شده است. اینها مسائلی است كه فقط با همكاریهای منطقه ای و با بهره گیری از آخرین دستاوردهای علم و فناوری و همین طور به كارگیری نیروهای نخبه ملی و بین المللی می توان با آن مواجه گردید. فعالیت های بشر و انقراض انواع پستانداران در سده اخیر نیز سبب بحث جدیدی در خصوص امكان رخداد انقراض بزرگ دیگری با شروع یك «دور» جدید در زمین شده است. در سال های اخیر بحث از «دور» جدیدی در محفل های زمین شناختی در دنیا هم زمان با دریافت اهمیت تغییرات اقلیمی ازسوی زمین شناسان شدت یافته است؛ گفت و گو از دوری به نام آنترپوسن (عهد جدید انسان) است. شروع آنتروپوسن را از زمان انقلاب صنعتی، از حدود ۱۵۰۰ تا ۱۷۰۰ میلادی بعنوان زمان شروع این دور جدید زمین شناختی در نظر می گیرند. در ۳۰۰ سال قبل ۷۵ درصد از گونه های مختلف پستانداران از بین رفته اند و بر طبق پیش بینی، اگر روند كنونی ادامه یابد، كلیه گونه های پستانداران در ۵۰۰ سال آینده در وضعیت بحرانی و در حدود ۲۵۰۰ سال آینده در وضعیت خطر انقراض كامل -كه ششمین انقراض در زمین خواهد بود- قرار خواهند گرفت. این پدیده ای است كه در كل ۵۴۰ میلیون سال پیش از آن، پنج بار رخ داده است. این پنج انقراض در دوران نخست زمین شناختی نخستین بار در ۴۳۵ میلیون سال قبل و بار دوم در ۳۵۴ میلیون سال قبل و بار سوم درانتها دوران نخست در ۲۵۱ میلیون سال قبل و بار چهارم در دوران دوم در ۲۰۵ میلیون سال قبل و آخرین و پنجمین بار درانتها دوران دوم در ۶۵ میلیون سال قبل وقتی كه شهاب سنگ بزرگی به روی زمین سقوط كرد، رخ داد. این همان زمانی است كه زمین شناسان بعنوان زمان ازبین رفتن دایناسورها می شناسند. انسان الان در حال شكل دادن یك انقراض جدید (ششمین انقراض بزرگ زمین) در همان ابعاد و اندازه آخرین انقراض در ۶۵ میلیون سال قبل است. این مسئله به سبب تغییرات اقلیمی، آلودگی، سكونتگاه های جدید و ناپایدار و همین طور تهدید تنوع زیستی رخ داده است. * استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله و عضو وابسته فرهنگستان علوم
* انتشار یافته در روزنامه شرق مورخ ۹ مهر ۹۸
منبع: خشكشوئی آنلاین
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب