توسعه طرح های آبی یا ورشكستگی آبی؟
به گزارش خشكشوئی آنلاین سوم فروردین (۲۲ مارچ) از جانب سازمان ملل «روز جهانی آب» نامیده شده است. رئیس جمهور روحانی هم در همین روز در تماس با اردكانیان وزیر نیرو، خواهان «تسریع در اجرای طرح های كلان آبی» با تاكید ویژه بر «اجرای شبكه های آبیاری و زهكشی غرب كشور و آب اندازی بیشتر از ۲۰ هزار هكتار از اراضی كشاورزی» شد. جای پرسش است كه این طرح های جدید چه تفاوت ماهوی با طرح های پیشین، كه گرهی از معضل آب باز نكرده اند، دارد؟
در تارنمای رسمی روز جهانی آب (www.worldwaterday.org) سازمان ملل بر موضوع تغییرات اقلیمی متمركز شده است. رئیس بخش آب سازمان ملل و دبیركل سازمان جهانی هواشناسی در پیام مشتركی به مناسبت روز جهانی آب گفته اند: تغییرات اقلیمی، توان ما را در دسترسی به آب برای آشامیدن، تهیه ی خوراك، بهداشت، تولید انرژی، و آسایش انسان سخت زیر تأثیر گرفته است. در تارنما همین طور آمده است كه سازگاری با اثرات تغییر اقلیم بر آب، ضامن حفاظت از زندگی و سلامت است. و نیز گفته شده: استفاده ی كارآمدتر از آب، از انتشار گازهای گلخانه ای می كاهد. نكته ی مهم دیگر این كه در این تارنما، از تالاب ها و جنگل ها بعنوان «چاهك های كربن» یاد شده است؛ یعنی پهنه هایی كه گاز دی اكسید كربن (مهم ترین گاز گلخانه ای) را در خود نگه می دارند و بدین جهت حفظ آنها كمك به جلوگیری از گرم تر شدن زمین و درنتیجه كمك به حفظ منابع آب شیرین است.
كوهستان، تولیدكننده ی تقریباً همه ی آب شیرین ایران است، همین طور فقط در كوه ها است كه می توانیم جنگل ببینیم، و آب تالاب ها هم از رودهایی تامین می شود كه از كوهستان سرچشمه می گیرند. با این وجود، نه در مناسبت هایی مانند روز آب و نه در طرح های اجرایی و برنامه های ترویجی و قانون گزاری ها، به اهمیت كوهستان اشاره ی مشخصی نمی گردد. دولت در نگاه به كوهستان، همچون دیگر موضوع های ملی، سیاست «تلطیف فاجعه» را پیش گرفته و نه فقط از وضعیت وخیم این زیستبوم های باارزش چیزی نمی گوید، بلكه همچنان بر اجرای پروژه هایی كه خاك حساس كوهستان را زیرورو می كند اصرار دارد. «طرح های آبی» كه رئیس جمهور به آن اشاره كرده، چیزی نیست جز سدسازی و در بهترین حالت، تكمیل شبكه های آبیاری كه در بیشتر برنامه های سدسازی، برای سال های طولانی ناقص باقی مانده است. در برنامه های كشاورزی، همان گونه كه در گفته ی اخیر روحانی می بینیم یا در طرح عظیم پانصدوپنجاه هزار هكتاری ایلام و خوزستان (كه فیلم مستند و تبلیغی آن، این روزها در حال پخش از تلویزیون است) پایه ی كار بر گسترش پهنه ی زمین های زیر كشت است. حال آن كه تاكید سازمان ملل و مراجع معتبر علمی، بر كارآمدسازی شیوه های كشاورزی و افزایش میزان محصول در واحد سطح است.
در غرب كشور، طرح پرهزینه ی دیگری كه در حال اجرا می باشد، طرح انتقال آب از رودخانه ی زاب به دریاچه ی اورمیه است. در صورتیكه تمامی بدیهیات حكایت از این دارد كه ساختن سد بر روی همه ی رودخانه های منتهی به دریاچه سبب پایین رفتن بسیار زیاد آب آن شده، ستاد «احیای» دریاچه و دیگر بخش های دولت، این طرح بسیار پرهزینه را تصویب كرده و به پیش می برد. در غرب، طرح مهار آب های مرزی هم با شدت در حال اجراست كه علاوه بر لطمه رساندن به زیستبوم های گرانقدر كوهستانی و میراث های فرهنگیِ غنی این بخش از كشور، سبب بروز تنش هایی در رابطه با مردم عراق شده است.
خلاصه آن كه سخنان رئیس دولت در روز آب، پیام آور وضع بهتری برای آب كشور نیست كه هیچ، اصرار بر ادامه ی همان كارهایی است كه ایران را به بدترین وضع تاریخی خود در منابع آب زیرزمینی، رودخانه ها، تالاب ها و دریاچه ها و در یك كلام به «ورشكستگی آبی» رسانده است.
*مدیر گروه دیده بان كوهستان
۲۳۵۲۳۵
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب