پیروزی های محیط زیستی در سال ۱۳۹۹
به گزارش خشکشوئی آنلاین نه قصد دارم و نه درست می دانم که چشم بر معضل های عمیق محیط زیست کشور ببندم. اما در این اولین روزهای سال نو، بهتر می دانم که به چند مورد موفقیت در کنش های محیط زیستی در سال ۱۳۹۹ بپردازم تا دریابیم که فعالیت هامان بیهوده نبوده است.
در این زمینه، فقط به مبحث های در ارتباط با «کوه بوم»ها (محیط های کوهستانی) و آن هایی که انجمن کوه نوردان ایران به کم وبیش در آن درگیر بوده اشاره می کنم، چون که کنش های محیط زیستی که امروزه مردم به آن مشغول هستند، بی شمار است و لیست کردن آنها فرصت بسیار می خواهد. خوشبختانه کسانی مانند محمد درویش و حسین آخانی به چند تایی از دستاوردهایی که نتیجه ی کوشش های مردمی پارسال بوده در صفحه های اینستاگرام و... اشاره کرده اند. دیدن این فعالیتهای مؤثر، حال آدمی را خوش می سازد و امید می دهد که اگر مدیران کشور به وظیفه های خود در حفاظت از سرمایه های طبیعی سرزمین چنان که انتظار می رود عمل نمی کنند و گروه هایی از جامعه با مبحث حفاظت از طبیعت بیگانه هستند، اما خیلی از مردم هم با جدیت در اندیشه ی حفظ طبیعت کشور هستند و شمار آنان رو به افزایش است.
* دماوند؛ اعلام وقفی بودن قِطاعی از هرَم این کوه از روستای ملار تا قله و ماجرای صدور سند این بخش از کوه به نام سازمان اوقاف، در مرداد ماه التهاب زیادی در بین دوستداران طبیعت کشور پدید آورد. یادداشت ها و مقاله های بسیاری در مطبوعات و فضای مجازی نوشته شد و پیگیری هایی صورت گرفت. دوستداران محیط زیست بر این عقیده بودند که دماوند مانند دیگر کوه های کشور همراه با دشت ها و رودها و تالاب ها و جنگل ها و... طبق اصل چهل وپنجم قانون اساسی از اموال و ثروت های عمومی و بین نسلی ملت ایران است و باید طبق روال گذشته در اختیار سازمان جنگل ها و مراتع باقی بماند. واکنش های مردمی سبب شد که اندک زمانی بعد اعلام گردد که سند مرتع یاد شده به نام سازمان جنگل ها و مراتع صادر گردیده است. البته کنشگران محیط زیست مبحث را همچنان پیگیری می کنند و در مورد بعضی دامنه های دیگر دماوند هم خواهان خروج سازمان اوقاف از دایره ی مدعیان هستند.
از دو سه سال پیش، برای حفاظت از دماوند، پیگیری ثبت این کوه در لیست میراث های بشری، و ضابطه مند کردن کوه نوردی و گردشگری در این کوهستان، «کمیته ی صیانت از دماوند» با حضور نمایندگانی از سازمان های دولتی و مردم نهاد و شهرداری ها و شوراهای منطقه شکل گرفته است. این کمیته که یک نمونه ی خوب در همکاری دولتی ها و غیردولتی ها به حساب می آید، در پانزدهم بهمن مصوبه ی جامعی در زمینه ی چگونگی کوه نوردی در دماوند داشت که در صورت اجرا می تواند بخش بزرگی از مشکلات در ارتباط با کوه نوردی بی ضابطه را حل کند.
* توچال؛ رشته کوه توچال؛ باشکوه ترین چشم انداز تهران و یک زیستبوم غنی و پرارزش است که بخش مهمی از آب این ابَرشهر را تأمین می کند. با پیگیری های انجمن کوه نوردان و مستندسازی ارزش های طبیعی و فرهنگی این توده ی کوهستانی، شورای شهر تهران تصویب کرد که این رشته کوه ثبت ملی شود. شورا در دویست و هجدهمین نشست رسمی خود به تاریخ ۱۸/۳/۱۳۹۹ شهرداری تهران را مکلف ساخت که اقدام های لازم برای ثبت رسمی توچال در لیست آثار ملی را به انجام رساند.
پیغمبرکوه؛ شهر آبیک از غرب و شرق و جنوب در محاصره ی کارخانه ها و تأسیسات دیگری است که هوای شهر را می آلایند. فقط از سمت شمال که به دامنه های پیغمبرکوه می پیوندد، راه تنفسی برای این شهر باز است. اما در این سمت هم برداشت سنگ راه تنفس شهر را تنگ کرده است. پیگیری ها، اعتراض ها، تجمع ها، و اعلام جرم جامعه ی کوه نوردی و دیگر طبیعت دوستان آبیک و شهرهای اطراف به این انجامید که در اردیبهشت ۹۹ جمالی پور استاندار قزوین دستور توقف فعالیت چند معدن و مکلف کردن یک معدن به برداشت سنگ فقط تا به انجام رسیدن تعهدی که برای یک پروژه دارد را صادر کرد.
روشن کوه؛ این کوهستان در بخش سرچهان از استان فارس با عنوان «منطقه ی شکار ممنوع» زیر مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست است. در سال گذشته، یک گروه محلی پرتوان در منطقه شکل گرفت که با همیاری گروهی از کوه نوردان و کنشگران محیط زیست، درصدد ارتقای وضع حفاظتی آن کوهستان به «منطقه ی حفاظت شده» و همینطور پیشگیری از شکار غیرمجاز، مقابله با آتش سوزی مراتع و جنگل ها، پیشگیری از توسعه ی معدن کاری، و جایگزین کردن گردشگری به جای بخشی از دام داری سنگین است. این فعالیت ها اثربخشی خوبی داشته و با حمایت اداره ی کل محیط زیست استان در حال پیشروی است.
گلستانک؛ ناحیه ی کوهستانی و جنگلی گلستانک یک «منطقه ی امن» در دل منطقه ی حفاظت شده ی البرز مرکزی است. در دو کیلومتری این منطقه ی امن، یک معدن سرب قدیمی و متروک به نام معدن سرب ناصرآباد کجور وجود دارد؛ چند ماه پیش شرکت بهره بردار باردیگر وارد منطقه شد و گویا بدون مجوز از اداره ی منابع طبیعی مبادرت به توسعه ی جاده ی دسترسی به معدن و بالاتر از معدن کرد. اهالی چند روستای منطقه، به معدن کاری در منطقه اعتراض دارند و آنرا صدمه زننده به باغ ها و کشتزارها و سلامت آب و عرصه های جنگلی می دانند. در اسفند ماه، گروهی از اهالی در جاده ی توسعه یافته توسط شرکت بهره بردار، نهال های بومی منطقه را کاشتند تا مانع پیشروی کار معدن شوند.
الوند؛ این کوهستان پرارزش که بخش های بالایی آن در لیست آثار ملی ثبت شده و حیات طبیعی و فرهنگی شهر همدان وام دار آن است، از حدود بیست سال پیش آماج توسعه ی مخرب بوده است؛ شرکت تله کابین گنج نامه با حمایت بعضی مقام ها، به پاره ای از چشم اندازهای منطقه که ارزش جهانی و ملی دارند (مانند محدوده ی باستانی کتیبه های هخامنشی، باغ های دره ی عباس آباد، و چمنزار میدان میشان) صدمه های جدی وارد ساخته است. در خرداد گذشته این شرکت بار دیگر آغاز به تعریض جاده ی گنج نامه – میدان میشان کرد؛ این دفعه، حضور بموقع کوه نوردان و اعتراض ها و ورود شورای شهر همدان به موضوع، مانع تخریب زیاد شد. بعد از آن، مبحث حفاظت از الوند و پیشگیری از توسعه ی «گردشگری ماشینی» به شکلی جدی تر از جانب کوه نوردان و مدافعان میراث های فرهنگی منطقه پیگیری می شود.
* ماسال؛ در ییلاق های روستاهای چلسی و توت نسا و... در ارتفاعات شهر ماسال گیلان، تعدادی پلنگ زندگی می کنند. از چند سال پیش، گروهی از فرهنگیان منطقه و چند تن از کوه نوردان (با راهنمایی محسن پورقاسم قهرمان سنگ نوردی معلولان و حمایت مؤسسه ی گنجه ی زیستبوم) تصمیم گرفتند خسارت ناشی از حمله ی پلنگ به دام های اهالی را جبران کنند تا تعارض جامعه ی محلی با پلنگ برجسته نشود. این کار بسیار مؤثر بوده و سبب شکل گیری یک هسته ی مدافع محیط زیست در منطقه شده است. در اسفند ماه، خسارت هفت تن از دام داران طی مراسمی با حضور اعضایی از شورای شهر ماسال، شورای روستای چلسی، نماینده ی دام داران، و... پرداخت گردید.
* گنجینه ی ملی کوه نوردی؛ انجمن کوه نوردان از سال ها پیش مجموعه ی ارزشمندی از آثار کوه نوردان پیشکسوت و پیشگام، وسایل مردم کوه نشین، کتاب، نقشه، و اقلام دیگر گردآوری کرده و این مجموعه همچنان در حال گسترش است. در تماس هایی که با شورای شهر و شهرداری های منطقه ی یک و یازده تهران داشته ایم، تخصیص یک ساختمان بزرگ و مناسب برای گنجینه (موزه)ی کوه نوردی را پذیرفته اند. آن گونه که آقای مسجدجامعی رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورا در واپسین روزهای سال قبل گفت، بودجه ی لازم برای این کار هم به تصویب رسیده است.
* آتش بانی؛ در بهار گذشته، چندین گروه مردمی (که خیلی از همیاران شان کوه نورد بوده اند) در گوشه و کنار کشور شکل گرفت تا با کمک مأموران دولتی در خاموش سازی آتش جنگل ها و مراتع مشارکت کنند. گروه های مردمی و محلی به علت نزدیک بودن محل زندگی شان به منطقه و درگیر نبودن با مقررات اداری، غالباً امکان این را دارند که به سرعت خویش را به کانون های آتش سوزی برسانند. اگر فعالیت گروه های محلی که حمایت مالی و تدارکاتی کنشگران محیط زیست را هم دارند نبود، وسعت و میزان تخریب ناشی از آتش سوزی ها بسی بیشتر می شد. جا دارد که گرامی بداریم یاد داوطلبان این عرصه را که پارسال در راه حفاظت از میراث های طبیعی ملی جان باختند: البرز زارعی، مختار خندانی، بلال امینی، یاسین کریمی، احسان عزیزی، محمدجواد مختاری، محمدمهدی حسینی.
* تصمیم سازی سمن ها؛ در سال گذشته، مجموعه فعالیتهای «شبکه ی تشکل های محیط زیست و منابع طبیعی کشور» چنان بوده که این شبکه و تشکل های عضو آن و بعضی سمن ها (سازمان های مردم نهاد) دیگر، در چندین مورد طرف مشورت سازمان های دولتی و عمومی (محیط زیست، جنگل ها و مراتع، وزارت نیرو، شهرداری ها،...) قرار گرفته یا مجری طرح های محیط زیستی شده اند. به بیان دیگر، سازمان های مردمی می روند که جایگاه شایسته ای در تصمیم سازی ها و فضاسازی اجتماعی بیابند، و این نیست جز نتیجه ی سه چهار دهه کنشگری و حضور در صحنه ی جامعه.
۲۳۵۲۳۱
منبع: laundrybox.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب