محیط زیست، امری تخصصی نیست!
خشکشوئی آنلاین: در جهان مدرن، به تمایل اشتباه آمیز یا مغرضانه ای دامن زده می شود که همه چیز را موضوعی تخصصی وانمود کنند.
درست است که همه روزه دانش و فن پیشرفت می کند و بنا بر این محال است که هر کس بتواند به درستی به هر امری بپردازد و غلط است که همه درباره ی هر چیزی نظر دهند، اما این هم هست که جنبه یا یا جنبه هایی از هر امر تخصصی، مربوط به همگان می شود و از طرف دیگر دامنه ی امور همگانی یعنی موضوع هایی که ذاتا و در کل از امور زندگی روزانه ی همه ی افراد عادی است نیز پیوسته توسعه می یابد.
از امور تخصصی که یک فرد عادی هم حق اظهارنظر درباره ی آنرا دارد، می توان به جاده سازی اشاره نمود. ساخت جاده، خصوصاً شاهراه های بزرگ، یک کار مهندسی پیچیده است که لازمه ی آن تسلط بر مسائلی مانند ریاضیات، مقاومت مصالح، نقشه برداری، کلیات مهندسی ترافیک، و… است. با این وجود، در یک جامعه ی سالم، حکومت و اجزای آن، قبل از کلنگ زنی برای شروع ساخت یک شاهراه، به رای مردم رجوع می کنند تا «ارزیابی اثرات اجتماعی» پروژه صورت گیرد. چه بسیار طرح هایی از این دست که بعد از دریافت نظر منفی بقال و نانوا و کافه دار و کارمند شهرداری و کار گر ذوب آهن و مدیر شرکت و دیگر مردم عادی کنار گذاشته می شود. از امور همگانیِ تازه یافت هم می توان برای مثال، به پوشش شبکه ی اینترنت اشاره نمود. این موضوع، جدا از جنبه های فنی آن، امری است که به همگان مرتبط می باشد و اظهارنظر درباره ی آن و حق برخورداری از این فنآوری، از حقوق همگانی محسوب می شود. در هر دو مثال بالا، اگر کسی (مثلا قسمتی از حکومت) بخواهد به بهانه ی تخصصی بودن موضوع، مردم کوچه و بازار را از دایره ی تصمیم گیری دور سازد، به خطا رفته یا غرضی موذیانه دارد.
نکته ی دیگر این است که متخصصانِ هر رشته، درصد کوچکی از کل جامعه را می سازند و از میان این جماعت کوچک هم بخش باز کوچک تری مورد تایید دولت ها هستند یا مهارت لابی گری با دستگاه های اجرائی و گرفتن پروژه های نان وآب دار را دارند. به همین علت، می توان متخصص را خرید! چنین است که برای مثال، خیلی از طرح های سدسازی یا معدن کاریِ ایران مجوز ارزیابی اثرات محیط زیستی دارند اما هر عقل سلیمی به مخرب و زیان آور بودن آنها برای اقتصاد کشور و سلامت مردم رای می دهد.
به طور خاص در حوزه ی محیط زیست، مغالطه ی سپردن هر کار به اهل فن آن، بسیار خطرناکست. چونکه موضوع محیط زیست، همان گونه که از خود عبارت پیدا است، موضوع زندگی (و مرگ) است و تبعات تخریب و آلوده سازی آن دامنگیر همه می شود. در این مساله اگر بحثی خیلی فنی (مثلا درباره ی جزئیات زادآوری نهنگ یا چگونگی مسیریابی پرندگان مهاجر یا تشخیص یک گونه ی گیاهی تازه یافت) در بین باشد، باید کار را به متخصصان سپرد. اما در مطالبی مانند آلوده سازی دریاها که زیست نهنگ را تهدید می کند، یا خشکاندن تالاب ها که مهاجرت پرندگان را مختل می سازد، یا چرای مفرط دام که نسل گونه های گیاهی را از میان می برد، هر شخصِ با مهارت و آگاهی متوسط می تواند و باید نظر دهد. در حقیقت، اینگونه اظهارنظرها مسئولیت همگانی است و در جامعه ای که بیشترِ مردم در موضوع محیط زیست دخالت می کنند، شرایط عمومی زندگی بهتر است.
خوشبختانه در قانون اساسی ما (اصل پنجاهم) از حفاظت محیط زیست، بعنوان «وظیفه ی عمومی» یاد شده است که این خود تجویز لزوم دخالت پیوسته و مؤثر مردم در هر امری است که تبعات محیط زیستی دارد. روز جهانی محیط زیست (پنجم جون / پانزدهم خرداد) را فرصتی بدانیم برای مطالبه ی حقوق محیط زیستی خود!
کنشگر محیط زیست
۲۳۳۲۳۳
منبع: خشكشوئی آنلاین
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب