مالچ پاشی دریاچه ارومیه پروژه تحقیقاتی یا برنامه ای جدی؟
به گزارش خشکشوئی آنلاین، انتشار خبر مالچ پاشی روی دریاچه ارومیه با موجی از واکنش ها همراه بود، اقدامی که مسئولین سازمان محیط زیست در رابطه با آن اظهارنظرهای متناقضی دارند، با این وجود آیا مالچ پاشی ایده خوبی برای پیشگیری از انتشار ریزگردهای نمکی در شهر های اطراف حوضه دریاچه ارومیه است؟
مظاهر گودرزی: وقتی بجای آب مقرر است مالچ سهم یک دریاچه شود، به عکس زیر توجه کنید، دریاچه ارومیه است، پنجا سال قبل، مردم در ساحل آن نشسته اند، وقتی آن سال ها یک روزنامه از مردم خواست برای تفریح به دریاچه ارومیه سفر کنند در قسمتی از گزارش خود از «عمق ۳۰ متری آب» نوشت، شاید این عمق برای دریاچه ارومیه کمی بزرگنمایی بود اما حتما آنقدری آب در دریاچه بود که برای رفع نگرانی از ریزگردهای نمکی خیال پاشیدن مالچ داخل دریاچه به ذهن کسی نرسد؛ چرا به سالهای دور برویم همین میانه دهه هفتاد، آنقدر دریاچه ارومیه آب داشت که خیلی ها نگران شدند و همایشی با موضوع چه طور از شر دریاچه ارومیه خلاص شویم راه انداختند، ایده هایی که یک دریاچه را نابود کرد، علی ارواحی، کارشناس مدیریت تالاب درباره ی روزهای پرآب دریاچه ارومیه و قدمهای پراشتباه برای خشک شدن این دریاچه به خشکشوئی آنلاین می گوید: «با وجود اینکه کشور ما وضعیت خشک و نیمه خشک دارد اما دریاچه ارومیه حیات خودش را هزاران سال در سرزمین ما حفظ کرد، در میانه دهه هفتاد بارش های زیادی در حوضه دریاچه ارومیه داشتیم، همان بارش ها سبب شد تراز دریاچه ارومیه به شکل غیرمنتظره افزایش پیدا کند، سرعت پیدا کردن توسعه نامتوازن در حوضه دریاچه ارومیه به همان بارش های خوبِ نیمه دهه هفتاد برمی گردد، بااینکه قبل تر هم در آن جا توسعه نامتوازن اتفاق افتاده بود اما پس از آن ترسالی و بارش های خوب بود که شاهد افزایش سازه های آبی در این حوضه و توسعه افسار گسیخته سطح زیر کشت در بخش کشاورزی هستیم، سرعت پیدا کردن توسعه ناموازن در دهه ۸۰ سبب افت تراز دریاچه ارومیه شد.»
مالچ پاشی روی دریاچه ارومیه؛ بدون هماهنگی یا پروژه تحقیقاتی؟
سیر صعودی خشک شدن دریاچه ارومیه در سالهای اخیر سبب شد بخش زیادی از سطح دریاچه خالی از آب شود، حالا زمان آنست که همان نگرانی قدیمی ظهور و بروز کند، یعنی انتشار ریزگردهای نمکی در آسمان شهرها و مناطق اطراف دریاچه ارومیه، عیسی کلانتری، رییس سابق سازمان صیانت از محیط زیست وقتی به کافه خبر خبرآنلاین آمد، درباره ی انتشار این گردهای نمکی اظهار داشت: «دریاچه خشک شود، گرد و غبار نمکی آن تا ۴۰۰ کیلومتر خواهد رفت، اگر دریاچه خشک شود به مرور مردم باید تبریز را تخلیه کنند، چونکه بیش از ۱۰ سال نمی توانند غبار نمکی را تحمل کنند.»
حالا خشک شدن دریاچه ارومیه و نگرانی از انتشار ریزگردهای نمکی آنقدر شده که ایده مالچ پاشی به عمل تبدیل گردد، شبکه تلویزیونی سهند چند روز قبل یک گزارش از مالچ پاشی در بخشهایی از دریاچه ارومیه منتشر کرد، اقدامی که البته بنظر می رسد میان سردرگمی انجام شده است، از یک طرف مدیر روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست این اقدام را عملیات تحقیقاتی دانست و از سویی دیگر مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی از مالچ پاشی بدون هماهنگی با این سازمان آگاهی داد. میثم سعیدی، مدیرکل روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست در حساب شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر) نوشت: «خاک پوش یا مالچ غیرنفتی تنها در مساحت ۶۰ مترمربع از دریاچه ارومیه و بمنظور تحقیات انجام شده است. پس تیتر و توییت هایی در خصوص این که "مالچ پاشی در دریاچه ارومیه شروع شد"، جنگ روانی است برای فشار بر افکار عمومی؛ فریب سربازان رسانه های چرک دشمن را نخورید.»
اما در واکنشی دیگر شهنام اشتری، مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی اظهار داشت: «طبق بررسی های انجام شده، این اقدام بدون انجام هماهنگی و گرفتن مجوزهای لازم از طرف سازمان حفاظت محیط زیست و ستاد احیاء دریاچه ارومیه انجام شده است. بمحض آگاهی از اصل موضوع، همکاران اداره محیط زیست شهرستان عجب شیر با حضور در محل نسبت به ممانعت و توقف عملیات اقدام نموده است.»
پیامدهای منفی مالچ پاشی چیست؟
بدون توجه به اینکه آیا اقدام انجام شده بدون هماهنگی با سازمان صیانت از محیط زیست بوده، یا یک اقدام تحقیقاتی، باید پرسید آیا مالچ پاشی گزینه مناسبی برای جلوگیری از انتشار ریزگردهای نمکی از سطح دریاچه ارومیه است؟
علی ارواحی دراین باره به خبرآنلاین می گوید: «مالچ برای این استفاده می شود که حرکت شن و ماسه روان را در اکوسیستم های مختلف مانند بیابان تثبیت نماییم، تجربه ای که درباره ی تعدادی از تالاب های کشور هم وجود دارد، با اهمیت ترین آن مالچ پاشی در تالاب هورالعظیم است که تجربه ناموفق قابل توجهی بود.»
او ادامه می دهد: «مالچ پاشی می تواند پیامدهایی سویی برای تنوع جانوری و گیاهی داشته باشد، سبب تخریب زیستگاه ها شود و تهدیدی برای میکرواورگانیسم ها باشد. مالچ پاشی نتایج میان مدت و بلند مدتی هم دارد، مواد به مرور زمان با روان آب ها، سیلاب ها و مواردی دیگر ممکنست در کل سطح دریاچه پخش شوند، و اگر امید داشته باشیم روزی آبگیری دریاچه ارومیه بطور جدی دنبال شود، ممکنست سبب لطمه رساندن به گونه هایی مانند آرتمیا شود، آرتمیایی که کلی ارزش صادراتی دارد و می تواند سبب ارز آوری شود برای همین لازم هست به خوبی درباره ی این پیامدها فکر شود.»
این متخصص مدیریت تالاب بیان می کند: «بستر نمکی دریاچه ارومیه یک لایه با ضخامت کم نیست که به آسانی با یک مالچ پاشی تثبیت شود، به نظرم خیلی بعید است مالچ پاشی در دریاچه ارومیه برای جلوگیری از انتشار ریزگردهای نمکی کمک کننده باشد.»
تجربه هورالعظیم چه می گوید؟
ارواحی با اشاره به تجربه تالاب هورالعظیم می گوید: «تجربه خوزستان نشان میدهد با کمک مالچ پاشی شاهد تاثیر چشم گیری درباره ی کنترل انتشار ریزگردها نبودیم، چونکه بطورمثال وقتی بخش عراقی هورالعظیم مالچ پاشی نمی کرد گرد و غبار در آسمان خوزستان همچنان منتشر می شد، حالا شما دریاچه ارومیه را در نظر بگیرید، این دریاچه ۵۰۰ هزار هکتار وسعت دارد اما مالچ پاشی که در این دریاچه دارد به انجام می رسد در نوارهای ساحلی دریاچه است، علاوه بر آثار تخریبی برای تنوع زیستی این سطح از مالچ پاشی مگر چقدر می تواند انتشار ریزگزدهای نمکی را کنترل کند؟ با وسعتی که دریاچه ارومیه دارد کنترل انتشار ریزگردها بعید است.»
او ادامه می دهد: «اگر مقرر است مالچ پاشی در دستور کار قرار بگیرد، چرا واقعاً بهره برداری از تصفیه خانه های تبریز و ارومیه در دستور کار قرار نمی گیرد؟، می توانیم سوال بپرسیم چقدر حقابه بخش کشاورزی را کاهش داده اند که الان به فکر مالچ پاشی هستند؟، البته کمبود بارش امسال قابل فهم است ولیکن وضعیت دریاچه ارومیه حاصل وضعیت بارش های امسال نیست طی چندین سال گذشت این فشار به دریاچه تحمیل شده است.»
ارواحی می گوید: «بار خشکسالی فقط نباید روی دوش دریاچه ارومیه باشد، بار خشکسالی باید میان سایر مصارف از کشاورزی گرفته تا صنعت توزیع شود، مادامی که حقایه دریاچه داده نمی شود و مدیریت منابع آبی مناسب نباشد وضعیت دریاچه ارومیه درست نمی گردد. یک باور جمعی باید ایجاد شود، بخش کشاورزی باید بداند اگر دریاچه ارومیه نباشد در طولانی مدت در آن منطقه نمی شود توسعه کشاورزی پایدار داشت، بخش صنعت باید باور داشته باشد فرونشست از نتایج خشک شدن دریاچه و تالاب ها است، وقتی دریاچه خشک شود بخش گردشگری لطمه جدی می بیند، سلامت افراد با مخاطره مواجه می شود، بدین سبب همه باید بدانند توسعه پایدار در آن منطقه به شرط حیات دریاچه ارومیه است.»
بیشتر بخوانید: با خشکی دریاچه ارومیه فشار خون مردم منطقه یک دهم بالا رفت/ خاتمی به من گفت کاسه داغ تر از آش هستی/ مردم را مقابل ما شوراندند
۲۳۳۲۳۳
منبع: خشكشوئی آنلاین
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب