افت نمرات دانش آموزان :
بحران آموزشی یا نقض حقوق کودک؟
به گزارش خشکشوئی آنلاین، ؛ /> <meta name=؛thumbnail؛ itemprop=؛thumbnailUrl؛ content=؛https: //media.khabaronline.ir/d/2024/09/16/1/6095642.jpg?ts=1746042687000
در سکوتی که کلاس ها را فرا گرفته و در نگاه هایی که از پشت نیمکت ها به افق تیره فردا دوخته شده، نشانه هایی از بحرانی عمیق پنهان شده است؛ بحرانی که با نمره های افتاده شروع می شود اما به نقض کرامت انسانی و حقوق بنیادین کودکان می انجامد. سقوط میانگین نمرات امتحانات نهائی در سال ۱۴۰۲ نه یک پدیده ی عددی یا صرفا آماری، بلکه نمایانگر عمیق ترین لایه های بحران در نظام آموزشی ایران است؛ بحرانی که آقای زارعی، معاون پیشین وزارت آموزش وپرورش، به درستی از آن بعنوان «بحران»، و نه «فرصت»، یاد کرده است. مطابق داده های رسمی، میانگین نمره دانش آموزان پایه دوازدهم در سال تحصیلی گذشته در رشته علوم انسانی به ۸.۷۵، علوم تجربی به ۹.۸۹ و ریاضی به ۱۱.۰۷ رسیده است.
این آمار تکان دهنده، تنها شکست نهاد مدرسه را در انتقال دانش و مهارت ها نشان نمی دهد، بلکه بازتاب دهنده ی اختلالاتی گسترده تر در فرآیندهای روانی، اجتماعی، خانوادگی و ساختاری نظام تعلیم و تربیت کشور است. از منظر حقوق بین الملل، آموزش با کیفیت، برابر و در دسترس، یکی از حقوق بنیادین کودک است که در مواد ۲۸ و ۲۹ کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد به روشنی بر آن تاکید شده است. کاهش چشم گیر نمرات، صرف نظر از ماهیت ظاهراً آماری آن، می تواند نشانه ای جدی از نقض این حق محسوب شود؛ چون که آموزش بی کیفیت، آموزش نیست و فرصت تحصیلی، اگر به تبعیض و سرخوردگی ختم شود، مصداق حق نیست، بلکه ابزار نقض آن است.
عوامل گوناگونی همچون ناکارآمدی در طراحی برنامه های درسی، فقر گسترده، نابرابری آموزشی، خستگی و فرسودگی روانی معلمان، کاهش سرمایه اجتماعی مدرسه، شیوع افسردگی و اضطراب میان کودکان، و هم تجربه ی زیسته ی دوران پاندمی، همگی در تضعیف عملکرد تحصیلی دانش آموزان سهیم بوده اند. اما هیچ یک از این عوامل توجیهی برای بی توجهی به بحران نیستند. بلکه باید این عوامل را به مثابه هشدارهایی برای اقدام فوری، ریشه ای و تحول آفرین در نظام آموزشی تلقی نمود. افت نمرات، نه یک پدیده ی ساده ی افت عملکرد درسی، بلکه نمایش نامه ی تلخ فروپاشی تدریجی نظام عدالت آموزشی است. دراین میان، کودکان بیشتر از هر گروه دیگری صدمه می بینند؛ کودکانی که باید در امنیت روانی و محیطی برابر رشد یابند، حالا در زیر بار فشار امتحانات بی روح، روش های آزمون محور، و بی توجهی نهادهای سیاست گذار به نیازهای واقعی شان، خاموش و سردرگم اند.
آنچه امروز در چهره ی نظام آموزشی ایران نمایان شده، نشانه ی هشداردهنده ای است از یک فروپاشی تدریجی، نه صرفا در ساختار مدرسه، بلکه در هویت تربیتی ملت. افت نمرات دانش آموزان، همچون تیغی پنهان، نه فقط کیفیت آموزشی، بلکه کرامت انسانی کودکان، حق برابر آنان برای رشد، و عدالت آموزشی را زخمی کرده است. از منظر حقوقی، دولت ها موظف اند بر مبنای اصل بیست و نهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ماده ی ۳۰ همان قانون، و هم تعهدات بین المللی چون کنوانسیون حقوق کودک، زمینه ی دسترسی به آموزش مجانی و با کیفیت برای همه ی کودکان را فراهم آورند. هرگونه عقب ماندگی گسترده ی تحصیلی، نشانگر نقض این تکلیف قانونی و اخلاقی دولت می باشد. بعلاوه، افت تحصیلی فراگیر می تواند آثار روانی گسترده ای بر کودکان بگذارد. احساس بی ارزشی، اضطراب از شکست، ترس از تحقیر در بین همسالان و والدین، و در نهایت فاصله گرفتن از مدرسه، همچون نتایج روان شناختی چنین بحرانی اند. در چنین شرایطی، احتمال افزایش ترک تحصیل، فقر تحصیلی، و ورود زودهنگام کودکان به بازار کار هم افزایش خواهد یافت که نقض مضاعف حقوق کودکان است.
از نظر اجتماعی، بی عدالتی آموزشی باعث تشدید شکاف طبقاتی، تضعیف سرمایه انسانی، و تشکیل نسلی ناتوان در مشارکت فعال در آینده ی کشور خواهد شد. نظام هایی که ناتوان از پاسخ گویی به نیازهای آموزشی نسل کودک هستند، نه تنها در تولید دانش ناکام می مانند، بلکه بنیادهای دموکراسی، حقوق بشر و توسعه پایدار را هم به خطر می اندازند. این بحران، نیازمند اقداماتی فوری، منسجم و علمی است. دولت و نهادهای ذی ربط باید در سیاستگذاری های آموزشی خود، از دیدگاه های کارشناسان تعلیم و تربیت، روان شناسان کودک، جامعه شناسان و حقوقدانان استفاده نمایند. همینطور بازبینی در شیوه های ارزشیابی، محتوای دروس، تقویت روان مدارس، بهبود وضعیت معیشتی معلمان و کاهش شکاف آموزشی در مناطق محروم، باید در صدر اولویت ها قرار گیرد. کودکان ایران، شایسته ی آموزشی اند که نه بر اساس آزمون های خشک، بلکه بر بستر انسان محور و کودک مدار بنا شده باشد. آینده ی یک ملت، از نیمکت های امروز کودکانش آغاز می شود؛ و اگر این نیمکت ها تهی از انگیزه، خلاقیت و عدالت باشند، فردای کشور هم تهی خواهد بود.
* حقوقدان، مدرس دانشگاه و پژوهشگر حقوق بین الملل کودکان
منبع: laundrybox.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب