تونل 5کیلومتری زیر بازار تهران صحت دارد؟
خشکشوئی آنلاین: هفته ی پیش و پس از بازدید معاون دادستان تهران، رییس سازمان مدیریت بحران شهر تهران، شهردار منطقه 12 و معاون پیشگیری سازمان آتش نشانی از یکی از سراهای بازار بزرگ تهران، خبری درباره ی وجود تونلی پنج کیلومتری زیر سه سرای آزادی، زیبا و نادر منتشر گردید که تا امروز منبع انتشار آن روشن نیست.
به گزارش خشکشوئی آنلاین به نقل از خبر آنلاین روزنامه هم میهن نوشت: این خبر به شایعاتی در رابطه با حفاری غیر مجاز زیر بازار تهران دامن زد، اما بررسی اظهارات مقاماتی که هفته قبل از سرای آزادی بازار بازدید کردند و بازدید میدانی هم میهن و گفتگو با برخی از مالکان این سرا، وجود تونل 5کیلومتری را در این سرا رد می کند.
مشاهدات میدانی خبرنگار «هم میهن» نشان می دهد، آن چه اینروزها در فیلم های در بعضی رسانه ها پخش شده، یک انبار متروکه و قدیمی 403 متری با مالک مشخص است و در طبقه منفی یک سرای زیبا، کنار مغازه های دیگر قرار دارد. مالکان می گویند این فضای متروک، 40 سال پیش سند زده شده و از آن برای برگزاری هیات سوگواری استفاده می شده است.
علاوه بر این شهردار ناحیه 3 منطقه 12 هم در گفتگو با «هم میهن» وجود این تونل را تایید نمی کند و توضیح می دهد که جریان آن بازدید تنها مربوط به بررسی وضعیت سازه ای این سرا و دو انبار آن بوده اما درنهایت منتهی به ماجرای تونل شده است. مالکان سرای آزادی مدعی اند که منبع انتشار این خبر بعضی از کسبه و مالکانی دیگر بودند که منافعی در بدنام کردن سرای آزادی دارند و ریشه آن به ماجرای ایمن کردن پاساژ برمی گردد. شنیده های هم میهن نشان داده است احیانا مقرر است برای سه سرای مورد بحث در قالب 9 فاز، اقداماتی صورت گیرد و ابتدا دو فاز پرخطر تخلیه شود تا جایی برای اسکان موقت کسبه درنظر گرفته شود.
شهردار ناحیه 3 منطقه 12: «تونل را تایید نمی کنیم»
حبیب کاشانی، عضو شورای شهر تهران، در جلسه روز گذشته شورای شهر تهران به ماجرای حفاری یک تونل چندکیلومتری در بازار تهران عکس العمل نشان داد و اظهار داشت: «در اخبار متوجه شدم تونلی در بازار به طول چند کیلومتر حفر شده است و اگر این مورد در منطقه ۱۲ که جزو بافت های فرسوده شهر تهران به حساب می آید، رخداده باشد، حتما باید در رابطه با آن توضیحات روشنی عرضه شود؛ چونکه این اتفاق، رخدادی خارق العاده است و می تواند صدمه های جدی به همراه داشته باشد. اگر در تهران حتی یک فرغون خاک جابه جا شود، عوامل شهرداری با آن برخورد می کنند؛ حال این سوال مطرح است که چه طور حفاری به این شکل و در این ابعاد در تهران اتفاق افتاده است.»
حالا مهرشاد الله وردی، شهردار ناحیه 3 منطقه 12 شهرداری تهران در گفتگو با هم میهن وجود تونل را زیر سرای آزادی بازار تایید نمی کند و تأکید دارد که امکان ساخت چنین تونلی در این محدوده وجود ندارد. او می گوید، قدمت سراهای موجود در سرای آزادی، درمجموع بالاتر از 60 سال است، اما به هیچ عنوان از شهرداری پایان کار نگرفتند و همیشه به همین حالت بنکداری، صنف قماش و پارچه به فعالیت خود ادامه داده اند: «در دهه های 70 و 90 مالکان تصمیم گرفتند برخی اقداماتی را در امتداد به دست آوردن منافع بیشتر انجام دهند؛ ازجمله این که خدمات بهداشتی را به مغازه تبدیل یا این که یک مغازه را به چهار مغازه مبدل کرده اند، علاوه بر این، انبارهای تجاری و دفاتر فروش و سوییت هایی که در طبقه بالای سراست، به تجاری تبدیل و نیم طبقه هایی را هم داخل مغازه های خود برعکس مقررات به وجود آورده اند. عدد پنج هزارمترمربع هم مربوط به تخلفات ساختمانی این ملک از سال 1370 تا امروز است؛ یعنی از این سال چیزی بالغ بر پنج هزار متر تغییر کاربری داده اند.
از سال 70، کسی به این مورد رسیدگی نکرده و در زمان مدیریت من از ابتدا این مورد را بررسی کردیم تا به این تخلفات شهرسازی که در اعیان ملک است رسیدیم. سال 1402 این موارد به کمیسیون ماده 100 ارسال کردیم و این کمیسیون پس از بررسی های خود در سال 1403 رای خود قطعی خویش را در رابطه با اعاده بر کاربری مجاز صادر کرده است.» او می گوید، شهرداری و آتش نشانی همراه با هیات امنای این سرا بازدیدی از آن انجام داده و متوجه شدند که وضعیت سازه ای آن چندان خوب نیست: «دلیل این شرایط هم آن همه پارچه های بسیار سنگین و صندوق هایی است که بار بسیار زیادی روی آنها قرار گرفته است.
احساس کردیم اتفاقاتی درحال رخ دادن در این سراست؛ مثل بازکردن نورگیرهای «وُیدی» بین طبقات، که جلوی آنرا گرفتیم و علاوه بر این، با یک بررسی میدانی به این نتیجه رسیدیم که در نبود مالک یکی از مغازه ها، یک زیرزمین به همان ابعاد مغازه، یعنی حدود 35 متر در امتداد منافع شخصی و برای تبدیل به انبار پارچه، بوجود آمده است. علاوه بر این، یک انباری هم مجاور آن وجود دارد که بالکن دارد و جزء مستحدثات ابتدایی سال 1340 است، اما زیر آن هم یک نیم طبقه انبار تجاری برای پارچه ایجادشده که آن هم حدود 80 تا 90 متر است؛ یعنی درمجموع بین 120 تا 150 متر است. اما با عنایت به این که زیر پی ساختمان را برای این انبارها کنده اند، امنیت سازه را به خطر انداخته اند.
از آن طرف هم قدمت بنا متعلق به 60 سال پیش است و تصمیم گرفتیم این مورد ایمنی را در قالب کمیته ایمنی به دادستانی منتقل نماییم.» الله وردی توضیح می دهد که بدنبال برگزاری این کمیته، شهرداری فهمیده است که باید رفع خطر فوری صورت گیرد: «طبق بند 14 ماده 55 قانون شهرداری ها، ما فقط می توانستیم برای دادستان بنویسیم که خطر بالقوه ای وجود دارد و تنها چیزی که به ذهن من می رسد اینست که برای یک فضای شش هزار متری که 1200 نفر کسبه دارد، درحال حاضر فقط جلوگیری از فعالیت صورت بگیرد تا حدود پنج هزار تردد را در آن فضا نداشته باشیم تا بعداً واحدهای حاکمیتی و مسئولانی وزارت صمت، آتش نشانی و دیگر ارگان ها دراین باره تصمیم گیری کنند.
طبیعتاً توقف فعالیت هزار واحد صنفی که معیشت سه تا چهار هزار نفر را تأمین می کند، آنها را گرفتار مشکل می کند. به این علت به این نتیجه رسیدیم که پلمب این منطقه از بازار ممکن نیست و مبحث را به شورای تأمین استان و فرمانداری ارجاع دادیم که آنرا بازرسی کردند که متوجه شوند آیا واقعا این میزان خطر وجود دارد که دستور توقف فعالیت صادر کنند یا خیر؟ خبرنگاران هم برای بازدید آمدند تا این که غائله تونل پیش آمد.»
شهردار ناحیه 3 منطقه 12 در رابطه با نخاله های باقیمانده در این انبار توضیح می دهد و می گوید: «بعضی از کسبه می خواستند به یک سری از طبقات وُید( نورگیر) باز کنند که متوجه شدیم و اجازه ندادیم حتی یک گونی خاک از آنجا بیرون برود و جزو آلت جرم آنها بود که به دادستان عرضه نماییم. ما از ابتدای سال درگیر این موضوعیم و دادستان برای امنیت سازه، مالکان را مجاب کردند که یک شرکت امنیت این سازه را تأیید کند اما 9 مالک با هم اختلاف داشتند تا درنهایت مدیریت شهری با پرداخت هزینه گزافی توانست از راه سازمان مدیریت بحران شهر تهران این مورد را برای مرکز تحقیقات راه و ساختمان ارسال کردیم که زیرمجموعه وزارت راه است تا جلوی هر زدوبندی گرفته شود و هم از همه ابزارهای فنی و مهندسی استفاده نمائیم.
دوستان مرکز راه و ساختمان دو ماه این منطقه را ارزیابی و لرزه سنجی کردند و گفتند، اینجا جزو مناطق پرخطر است و سازه دیگر فرسوده شده است. این مورد هم هیچ ربطی داستان تونل ندارد. حدود شش ماه است که ما جلسات مختلفی را در شورای تأمین استان، فرمانداری، معاونت اقتصادی استانداری و واحد برگزار کرده ایم و همه این مورد را رصد می کنند.
این موضوعی سلسله وار بوده اما از این جا به بعد قرار شده است که مردم را آگاه نماییم که این سرا، سرای پرخطری است و کسبه را آماده نماییم که این منطقه خطرناکست و آماده باشند. مالکان می گویند ما سرقفلی را فروخته ایم و چون عرصه را واگذار کرده ایم، اعیان به ما مربوط نیست. ازطرفی سرقفلی داران اعتراض کرده اند چون از وضعیت سازه و ایمنی آن ناراضی بودند. اما خود آنها متولی اند؛ چون ما نه پولی داریم که بسازیم، نه آمادگی آنرا. ما این موضوعات را به مرجع قضایی منتقل کردیم. حتی اگر شهرداری هم بخواهد برای بازسازی و نوسازی ورود کند، احتیاج به ورود خود کسبه است. اگر آنها همکاری نکردند، مرجع قضایی باید ورود کند.»
روایت اول: دادستانی، مدیریت بحران، شهرداری و کسبه
رای رسانه ها ماجرای تونل پنج کیلومتری زیر سرای آزادی، از دوشنبه یکم دیماه امسال شروع شد: «حفاری های غیرمجاز، زاغه کنی و خالی کردن پی و شالوده ساختمان ها توسط افراد سودجو، بطوریکه سه سرای قدیمی آزادی، نادری و زیبا را به کانون یک ناایمنی پرخطر مبدل کرده است؛ ناایمنی ای که روزانه جان هزاران کسبه و شهروند را تهدید می کند.» این خلاصه ای از بازدید هفته قبل ولی الله مهبودی، معاون حقوق عامه و پیش گیری از جرم دادستان تهران، علی نصیری، رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران، کامران عبدولی، معاون پیشگیری سازمان آتش نشانی، شهردار منطقه 12 و گروهی از کسبه و هیات امنای سرای آزادی از بازار تهران بود.
طبق گزارش خبرگزاری ایسنا، در جریان این بازدید آیینی، شهردار منطقه ۱۲ ضمن اشاره به قدمت این مجموعه اظهار داشته بود: «این سرا پیش از انقلاب تولید شده و پس از انقلاب به عنوان سرای آزادی شناخته می شود که در ترکیب با چند سرای دیگر ازجمله سرای زیبا و سرای نادر، یک مجموعه بزرگ و به هم پیوسته را می سازند که در صنف پارچه فعالیت دارند. آن چه صورت گرفت این بود که در ماه های ابتدایی حضور بنده در شهرداری منطقه ۱۲، با تلاش همکاران ما در شهرداری ناحیه ۳ این منطقه که ناحیه بازار است، یک تخلف بزرگ شناسایی شد. این تخلف مربوط به حفاری بدون مجوز و به شکلی خالی کردن زیر این پاساژ بود که مشاهده شد.
از زمانیکه آگاه شدیم، مصادف با تعطیلات فروردین ماه امسال بود که این شناسایی انجام شد. در این راستا مرکز تحقیقات وزارت راه، مسکن و شهرسازی که به شکلی بالاترین مرکز تخصصی دولتی ما به حساب می آید، دعوت شد و بررسی های لازم را انجام داد. نتایج این بررسی ها نشان داد که باید درمورد نوسازی این پاساژ، اقدام فوری صورت بگیرد.» به قول آیینی، حدود یک ماه پیش این گزارش دریافت شد و از فروردین ماه که این محل شناسایی شد تا آبان ماه سال جاری، هیچ اقدام تخلفی جدیدی صورت نگرفته است. این تخلفات مربوط به سالهای گذشته است، نه سالجاری و نه حتی سال گذشته؛ بلکه احیانا از اواسط دهه ۹۰ شروع شده و تا آخر سال گذشته به شکلی ادامه داشته است.»
در جریان این بازدید علی نصیری، رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران هم از پی خواری در این سرا اظهار داشته بود: «در این مجموعه، در طبقه زیرین که جزو سازه ساختمان بوده، مبادرت به حفاری غیر مجاز شده و یک طبقه جدید به وجود آورده اند که نه امکان فنی آن وجود داشته و نه مقاومت لازم را دارد. حفاری ها، ایجاد تونل و ساخت مغازه و انبارهای جدید، بدون توجه به اصول ایمنی ادامه داشته است؛ به شکلی که آثار آن در سقف هایی که گرفتار خمش شده اند و ستون هایی که موج برداشته یا به شدت تضعیف شده اند، کاملا مشهود است.»
ولی الله مهبودی، معاون حقوق عامه دادستان هم در این بازدید اعلام نموده بود: «برخی ساخت وسازهای غیر مجاز در این مجموعه مشاهده شده که باید فوراً متوقف شوند. دستور پلمب قسمت های غیر مجاز به سبب رعایت مسایل ایمنی و حفظ جان شهروندان صادر گردیده است و اجازه ورود به این بخش ها داده نمی شود.»
کامران عبدولی، معاون پیشگیری سازمان آتش نشانی تهران هم اظهار داشته بود: «به دستور معاون دادستان تهران و در پی موضوعی انجام شد که متاسفانه مربوط به سه سرای آزادی، سرای دستمالچی و سرای زیباست؛ سه سرایی که در کنار یکدیگر قرار دارند و به سبب حفاری هایی که در طبقات زیرزمین انجام شده، شهرداری منطقه ۱۲ متوجه مبحث شده و خوشبختانه جلوی ادامه کار گرفته شده و مبحث به شکل جدی پیگیری شده است. این حفاری ها به طورکامل بحث سازه ای ساختمان را تحت تاثیر قرار داده و حتی مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی نیز دراین خصوص اعلام نموده که سازه کاملا ناپایدار شده است.» حالا اما مالکان سرای آزادی روایتی دیگر از این ماجرا دارند و وجود تونل زیر سرا را با نشان همان محل بازدید تکذیب می کنند.
روایت دوم: انبار 403متری آقای مجردی
نتهای طبقه منفی یک سرای زیبا، یکی از چهار قسمت سرای آزادی بازار بزرگ تهران، نخاله ها و کمی آهن روی زمین ریخته و کمی جلوتر از آن، دقیقا انتهای آن راهروی باریک، همان دری است که هفته قبل، پس از بازدید معاون دادستان تهران، رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران و معاون پیشگیری آتش نشانی تهران اعلام گردید به تونل و مسیر حفاری غیر مجاز باز می شود، همین مسیر را کسبه بازار هم نشان می دهند اما دوست ندارند نامی از آنها نوشته شود؛ آنهائیکه می گفتند «اغراق» شده و هیچ تونلی وجود ندارد، اما وقتی یکی از نمایندگان مالکان سرای آزادی، قفل در را برایمان باز می کند، خبری از پلمب نیست و تنها یک برچسب زرد رنگ قدیمی روی آن باقیمانده که تاریخ آن مربوط به اردیبهشت ماه امسال است.
ما سه نفریم؛ خبرنگار روزنامه «هم میهن»، مهدی قهرمانی، وکیل یکی از مالکان سرای آزادی و احمد، برادرش؛ نماینده چند نفر از مالکان سرای آزادی و نه همه آنها که حالا مقرر است نشان دهند و ثابت کنند که تونلی زیر سرا وجود ندارد و همه چیز به ادعاهای چندنفر از کسبه و هیات امنا برمی گردد. نور موبایل، ما سه نفر را از بین یک راهروی باریک به سوی فضایی بزرگ تر می برد. همان راهرویی که حالا در همه پست های اینستاگرام و تصاویر خبرگزاری ها به عنوان ورودی تونل معرفی می شود و کنارش نخاله و زباله، پارچه های گونی پیچ شده، خاک و سنگ است.
از دالان کوچک که رد می شوی، به یک انبار همسطح با طبقه منفی یک می رسی که غیر از همان خاک و سنگ ها با دیگ های بزرگ و قاشق های مسی پر شده. در بین انبار یک پله ۱2- ۱0 تایی است که به یک نیم طبقه دیگر می رسد، دو راهنمای ما، می گویند شهرداری اجازه نمی دهد که این فضا را از نخاله ها خالی کنند. انتهای همین نیم طبقه باردیگر با چندپله دیگر به داخل پاساژ می رسد و تا چشم کار می کند، اطراف آن دیوارهای سیمانی و گچی است.
دو راهنما، همان زمان که در این انبار چرخ می زنیم، دست به دیوارها می زنند، ستون های پر از شعارهای انقلابی و باقیمانده تابلوهای قدیمی و دیگ ها و قاشق های مسی را نشان می دهند که بگویند این فضا، باقیمانده ای از یک ملک قدیمی و متعلق به «حاج آقا مجردی» است که 40 سال پیش برایش سند زد شده و همان موقع هم هیات سوگواری بود، حالا متروکه شده است و هیچ تونلی در کار نیست و برای این گفته ها اسنادی دارند.
اگر نور خوب باشد، دیوارها و سقف کوتاه، خاک، سنگ و زباله را خوب می بینی و اهتمام می کنی چشم بچرخانی که یک ورودی برای تونل پیدا کنی، ولی راه به جایی بیرون از این فضای محصور دیده نمی گردد، حداقل در همین فضایی که در عکس ها و تصاویر چندروز گذشته به نام ورودی تونل معرفی شده بودند. در تصاویر روز بازدید نمایندگان دادستانی، شهرداری و مدیریت بحران، تصویر مردی دیده می شود که بخشی فرو ریخته در دیوار این انبار را نشان می دهد، احیانا همان زمانی است که درحال گفتگو در رابطه با زاغه کنی اند.
حالا ما روبه روی همین نقطه می ایستیم و راهنما می گوید: «اینجا، همان نقطه ای است که حدود دو- سه ماه پیش و پیش از این جریان ها، کارشناسان شهرداری آنرا کنده اند؛ چون فکر می کردند به زیر زمین راه دارد، اما آنقدر کندند که وارد مغازه کنار دستی شدند. ببینید! قطر دیوار 80 سانت است، این دیوار حمال پاساژ است. شهرداری حتی اجازه نمی دهد ما اینجا را تمیز نماییم، می گوید فقط پول به ما بدهید؛ حتی برای بردن چوب و آشغال». دور تا دور دیوار این فضای 403 متری، غیر از این دیوار کنده شده که حالا با گچ سفید پر شده، راهی به بیرون دیده نمی گردد.
ما دقیقا در همان موقعیتی می ایستیم که یک هفته گذشته تیم بازدید معاون دادستان، آتش نشانی، مدیریت بحران و چند نماینده از کسبه و هیات امنای سرای آزادی ایستاده بودند. در همان بازدید بود که نخستین بار در رابطه با زاغه کنی و تونل کنی در سرای آزادی شنیده شد. در تصاویری که از این بازدید انتشار یافته، رسول احمدی، عضو هیات علمی بخش مهندسی سازه و ابنیه مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی می گوید: «در زاغه کنی که اتفاق افتاده، زیرزمین دوم را بوسیله تونل کنی ایجاد کردند و پیرامون و زیر شالوده های ساختمان، خالی شده، تغییرشکل های بسیار زیاد و ناهمگن رخداده و احتمال فروریزش موضعی و درنهایت فروریزش کلی بالاست و باید اقدامات ضروری و جدی برای آن صورت گیرد.»
در گزارش های پخش شده از آن روز، یکی از کسبه اظهار داشته بود: «در ارتباط با زیرزمین و حفاری ها که سبب خطر جانی و منافع کسبه شده، برخی از مالکان در این قضیه کاملا بدون تقصیرند. یک عده عناصری که خویش را مالک نما نشان می دهند و ادعای واهی می کنند، مبادرت به تخلف کرده اند و این تخلف سبب شده اموال و جان مردم به خطر بیفتد و حفاری و زاغه کنی هایی انجام داده اند که بتوانند یک فضای تجاری غیرقانونی، جهت فروش به مردم ایجاد کنند.
آنها بسیار در این کار دست شان باز است؛ چون پنج هزار متر فضا دارند، نزدیک 12 در خروج دارند که خودشان امکانات بوجود می آورد برای مخفی کردن عملیات ساختمانی شان.» همین گفته ها احیانا نقطه ای برای شروع ماجرای تونل پنج کیلومتری است و آنقدر پیچیده که حالا از زمزمه بین کسبه بازار، به نگرانی بین مردم شهر تبدیل گشته است.
از پله های وسط انبار به سوی بالکن می رویم؛ فضایی با چند ستون که روی همه آنها شعارهایی انقلابی باقیمانده. از روی یکی از ستون ها «درود بر رجایی»، قابل خواندن است. روی ستونی دیگر، تاریخ هشتم مهرماه سال ۵۷ نوشته شده و در همه دیوارهای این بالکنِ پر از خاک و سنگ، هنوز رد شعارها دیده می شود. راهنمای ما، طاق های ضربی سقف متعلق به دهه های 50 و 60، کاهگل های روی دیوارها و پل هایی روی سقف کوتاه انبار را نشان داده است و می پرسد: «این پل ها تاب دارد؟ هیچ کدام از این پل ها تاب برنداشته است.
می توانند همین کاهگل ها را آزمایش نمایند و قدمت اش را پیدا کنند.» چند قدم جلوتر، زیر سقفی کوتاه می ایستد؛ همان جایی که احیانا رئیس سازمان مدیریت بحران هم ایستاده و گفته بود که احتمال ریزش وجود دارد، ولی او می گوید: «این نقطه را نشان می دهند و می گویند درحال ریزش است، ولی این یک نبشی سپری است که این بالکن روی آن سوار است و وزن دیگری ندارد. وزن اصلی روی ستون هاست که داخل بتن است.»
بین خاک ها، سنگ ها و زباله ها راه می رویم و نور را روی دیوارها و زمین می اندازیم؛ پای یکی از همین ستون ها ده ها قاشق غذاخوری استیل ریخته و کمی جلوتر، چند دیگ استیل بزرگ باقی مانده؛ راهنما می گوید این ستون «پی» ساختمان است، این قاشق ها و دیگ ها باقیمانده ای از یک هیات سوگواری متعلق به 40سال پیش است و این فضا متعلق به یکی از بازاریان قدیمی به نام آقای مجردی است که حالا 90 سال دارد. بعد، یک ستون سیمانی را نشان می دهد: «این پی اصلی ستون یک ساختمان است که ستون روی آن قرار دارد، اما می گویند زیر آنرا خالی کرده اید، مگر می شود زیر پی ساختمان را خالی کرد.»
بعضی از کاسبان سرای آزادی تا روز شنبه، چیزی از ماجرای تونل نشنیده اند، بعضی شنیده اند اما جزییات نمی دانند، بعضی شنیده اند اما باور ندارند. می گویند «اغراق» شده و «اصلاً چیزی در رابطه با آن ننویسید.»، بعضی هم می گویند: «چنین خبری هم نیست که شلوغ اش می کنند؛ ما اصلاً چنین چیزی اینجا نداریم، نمی دانیم چه کسی این کار را کرده است.»
کاسبان سرای زیبا تمایلی ندارند نام شان در گزارش نوشته شود، مثل آقای «م» که می گوید 38 سال است که در این بازار است و چنین چیزی ندیده است: «یک فضای خالی وجود دارد، یک محدوده خیلی کوچک است که از سالیان 58-57 باقیمانده و اگر آنرا ببینید شعارهای اول انقلاب هم روی دیوارهایش نوشته شده. بنا بود بریزد، در این 46-45 سال می ریخت. این فضا بوده اما شاید آنها می خواستند احیا و تمیزکاری کنند یا آنرا بفروشند، صدای آن درآمده. از قبل انقلاب اینجا بوده، از این خانه های قدیمی بود، هرجایی بروید از این خانه های قدیمی بود که حالا به مغازه تبدیل گشته است.»
روایت سوم؛ اختلاف بر سر «انبارهای فلزی پارچه»
سعت سرای آزادی حدود پنج هزار متر مربع است و هفت سهم و مالک دارد و چهار سرای داخلی آن یعنی نادر، زیبا، آزادی جدید و قدیم همه در این پنج هزار متر قرار گرفته اند؛ چهار سرا با راهروهایی تو در تو و مغازه های پارچه فروشی که تا قبل از دستور آتش نشانی در سال گذشته، بخش زیادی از آنها یک صندوق آهنی بزرگ روبه رویشان داشتند که کاربری انبار پارچه داشته است.
این روایت برخی از مالکان سرای آزادی است که تعریف می کنند ماجرای ادعاها در رابطه با ساخت تونل، مربوط به منافع گروهی از کسبه و اشخاصی است که به نام هیات امنای سرای آزادی معرفی شده اند و اختلاف از ماجرای ایمن سازی سرا شروع شده. سال قبل آتش نشانی دستورالعملی داد که طبق آن، صندوق های آهنی تقریبا بزرگ روبه روی مغازه های پارچه فروشی، باید از داخل سرا جمع شوند؛ چون حدود سه هزار تن وزن دارند و به سقف طبقه منفی یک فشار وارد می کنند. این گروه از مالکان تعریف می کنند که این صندوق ها به عنوان انبار این مغازه ها استفاده می شود و هرکدام نزدیک چهارتن وزن دارند، پر از پارچه اند و در فضای مشاع سرای آزادی قرار دارند، اما صاحبان آنها هیچ پولی بابت قراردادن آن در فضای مشترک بازار پرداخت نمی کنند.
این صندوق های بزرگ، بخشی از انبار پارچه این مغازه هاست که برای نگهداری آنها در یک انبار حقیقی، باید هزینه سنگینی بپردازند، ولی حال می توانند هم داخل این صندوق ها، هم روی آن و هم در خود مغازه پارچه هایشان را انبار کنند؛ به این علت آتش نشانی دستور جمع آوری آنها را اعلام نموده است. بر اساس گفته مالکان، یکی از مشکلاتی که قراردادن این صندوق های بزرگ در راهروهای سرای آزادی ایجاد کرده، پوشاندن دریچه های تهویه هوای طبقه منفی یک سرای آزادی است و ممکنست در زمان آتش سوزی، از خروج دود جلوگیری نمایند.
مالکان می گویند، گزارش اعلام شده به شهرداری، آتش نشانی و دادستانی ادعایی کذب است و «برخی افراد سودجو» می خواهند با طرح این ادعا، قیمت ملک سرای آزادی را کاهش دهند و بعد آنرا بخرند؛ چون درنهایت سرای آزادی، پنج هزار مترمربع وسعت دارد و انتشار چنین خبری سبب کاهش شدید قیمت آن می شود.
پاساژِی که انتهای کوچه منتهی به سرای آزادی است، مغازه ای کمتر از 200 میلیارد تومان ندارد، اما قیمت مغازه های همکف سرای آزادی با طرح این ادعا، به 40 میلیارد تومان رسیده است؛ درصورتی که 12 در ورود و خروج در بازار دارد. همه زمینهای سرا به سوی طبقه منفی یک، هواکش دارد و برخی از هواکش هایی که روی زمین دیده می شوند، با آسفالت پر شده اند.
طبقات اول و دوم سرا پس از این دستور آتش نشانی، از انبارهای کوچک فلزی پارچه، خالی شدند. روی تیرهای نزدیک به سقف سرا، بنرهایی از اخطار آتش نشانی هنوز هم باقیمانده است. مالکان سرا می گویند، بعد از آن که به دستور آتش نشانی هواکش های روی زمین را باز کردند، کسبه معترض به شدت اعتراض کردند؛ چون میزهای بزرگ، روی هواکش ها را پوشانده بودند و حالا آنها مجبور بودند که انبارهای کوچک شان را جمع کنند.
در تصاویری که خبرگزاری ایسنا از بازدید نمایندگان دادستانی و سازمان مدیریت بحران شهر تهران از این سرا منتشرکرده، گفته هایی از علامتهای «کندوکاو» برای ایجاد تونل و دریافت پایان کار خلاف شنیده می شود. در جریان این بازدید، یکی از کسبه از رفت وآمد روزانه پنج هزار نفر به این پاساژ می گوید و دادستان تأکید می کند که دیگر کسی نباید وارد این پاساژ شود.
شهرام خلف خانی، یکی از مالکان سرای آزادی است. او روایتی دیگر از این ماجرا دارد و می گوید: «هیئت امنایی که در انتخاباتی صوری انتخاب شده اند، اشخاصی در اتحادیه بنکداران و طاقه فروشان پارچه، اشخاصی در شهرداری، اتاق اصناف و بخشهایی دیگر نفوذ کرده و تلاش کردند تا این سه هزار تن بار موجود در صندوق های فلزی، از سرای آزادی جابه جا نشوند.»
خلف خانی می گوید، سند این انبار در سال 1363 «افراز» و سهم دقیق هریک از مالکین مشاعی مشخص شده است: «چطور به محلی که 40 سال است سند دارد، می گویند بتازگی تولید شده است. این ادعا که گفته اند پنج کیلومتر تونل زده شده، ادعای بزرگی است. علت آن هم به ماجرای منافع عده ای برمی گردد که ما هم مستندات زیادی دراین خصوص داریم که به مراجع قضائی عرضه کرده ایم.»
به گفته خلف خانی، گروهی که این ماجرا را مطرح کرده اند چهار، پنج نفر از مالکان و کسبه اند و ضد یکی از آنها پنج پرونده کیفری تشکیل داده شده که در یکی از پرونده ها به هفت ماه حبس تعزیری محکوم شده است. او می گوید، بعضی از این افراد ادعای نفوذ در دستگاه قضایی دارند: «اینجا ایمن است و این افراد باید ادعاهای خویش را اثبات کنند. آنها به ما گفتند که درنهایت شما را دستگیر می کنند و زندانی می شوید، اما من در رد این ادعاها مستندات زیادی دارم.
از زمانیکه سهمی از سرای آزادی را خریدم و باید ایمنی آنرا شروع می کردم، آتش نشانی و شهرداری به ما در رابطه با حفظ ایمنی اینجا نامه می فرستاد، ما هم برای شهردار ناحیه و منطقه، ۲۰ روز پیش اظهارنامه فرستادیم. آنها باید به این اظهارنامه پاسخ دهند و اگر اتفاقی بیفتد، آنهایی که مانع از برداشتن این میزها شده اند، مسئول هستند. ما نامه آتش نشانی را در ماه اردیبهشت دریافت کردیم و به این افراد اطلاع دادیم که فضای روبه روی مغازه ها که با بهره گیری از میزهای بزرگ و پر از پارچه اشغال شده، باید خالی شود.
سه هزار تن بار اینجا وجود دارد، اما این افراد به ما گفتند اگر می خواهید ایمنی اینجا را تأمین کنید، ابتدا باید از سقف و هواکش ها شروع کنید، نه این صندوق های فلزی. زمانیکه عبدالرحیم دستمالچی این سرا را ساخت، در همه سقف ها هواکش هایی قرار داد. در همه بازار، سقف همه راهروها باز است که اگر حریق رخ دهد، به کمک تهویه، دود ناشی از آن بیرون برود، اما ویدها (هواکش ها) توسط این میزهای بزرگ که روبه روی مغازه ها قرار گرفته، بسته شده بود. ما برای همه چیزهایی که می گویند خلاف است، جواز داریم.»
آنطور که خلف خانی تعریف می کند: «مالکان سرای آزادی پس از دستور آتش نشانی، نیروهایی را برای برداشتن این صندوق های آهنی بزرگ از طبقات بالای سرای آزادی به کار گرفتند، اما این چند مالک و کسبه به حضور این نیروها هم معترض شده بودند؛ چون تخلفات آنها را گزارش می کردند. ازطرف دیگر، این افراد از شاهدان تخلف آنها شکایت صوری می کردند که نتوانند به عنوان شاهد، شهادت دهند. این افراد هدف های دیگری داشتند و در مراجعی نفوذ کرده بودند.
ما در اظهارنامه خود به شهرداری ناحیه و منطقه اعلام کردیم که با عنایت به کارشکنی شما در برطرف نکردن ایمنی مربوط به میزهای آهنی روبه روی مغازه ها، مسئولیت اتفاقات بعدی آن با شماست. بعضی از مالکانی که مدعی وجود تونل شده بودند، گفته بودند که ما می خواهیم سرا را نابود نماییم. دلیل کارشکنی های شهرداری روشن نیست، اما بعضی از هیات امنایی که به شکل غیرقانونی انتخاب شده اند، فقط به جهت اینکه میزهای خویش را از روبه روی مغازه هایشان برندارند، تهمت می زنند و فحاشی می کنند.
یکی از منافع این مالکان اینست که این سرا پا نگیرد؛ آنها گفته اند که سهم شما بیشتر و درنتیجه سود بیشتری دارید، چه چیزی به ما می دهید؟ این افراد نمی توانند وجود حتی 50 متر از این تونل را ثابت کنند. این هیات امنا کاملا صوری بود و خیلی از آنهایی که در آن حضور داشتند، از انتخاب شدن خودشان ناآگاه بودند، همه مدارک آن هم موجود است. آنها می خواستند ما را بترسانند، ما در چهار، پنج مساله کیفری از آنها شکایت کرده ایم؛ از ادعاهای کذبی که در رابطه با تصرف عدوانی بخشی از سرا مطرح نمودند تا فحاشی ها و تهدیدات جانی که ضد ما انجام داده اند. بعضی از آنها گفته بودند که سرای آزادی 12 در به جاهایی نامعلوم دارد، درحالی که چنین چیزی وجود خارجی ندارد.»
دادستانی و آتش نشانی، گزارش تونل را بر چه مبنایی مطرح کردند؟ خلف خانی می گوید، اشخاصی که این ادعاها را مطرح کرده اند دیوارها و سقف آن محوطه 400 متری را با اطلاعاتی نادرست به کارشناسان نشان داده و گفته اند که اینجا مثل یک بمب ساعتی خطرناک است: «وقتی دادستان همراه با رسانه ها به سرای آزادی آمد، نفرات هیات امنا به من اجازه ندادند که با دادستان در رابطه با این مورد صحبت کنم، آنها قبل از این ماجرا هم تهدید کرده بودند که ما این مورد را به رسانه های خارجی می کشیم. معاون حقوق عامه دادستان اطلاعات زیادی از این مورد نداشت.
بعضی از اشخاصی که آن روز در جریان آن بازدید حضور داشتند، گفتند کسی صحبت نکند، من گفتم مدارکی در رابطه با این فضای 400 متری دارم. هرچه می گفتیم، اصلاً صحبت ما را نمی شنیدند. روزی که بازجو از من بابت این اتهامات سوال پرسید، من تأکید کردم که همه این ادعاها کذب است و برای همه این موارد هم مستندات دارم. هدف این افراد، فشار بر ما با هدف رسیدن به منافعی است. ما اصلاً تونلی نداریم، آن قسمتی که به عنوان تونل مطرح شده، مربوط به زمانی است که نیروهایی از شهرداری آمدند و گفتند که شما اینجا را «نقب» زده اید، بعد همان قسمت را با پتک خراب کردند، اما به مغازه یکی از کسبه رسیدند.
بعد از این بازدید اصلاً مشخص نیست که ما باید چه کاری انجام دهیم؟ هیچ ابلاغیه ای به ما ندادند که طبق آن، کاری انجام دهیم. آن خاک هایی که داخل این انبار است، مربوط به زمانی است که راهروها را با سنگ پوشانده و تل خاک باقیمانده از آنرا در این محوطه خالی کردند. پس از این بازدید اخیر، درحال پیگیری اتهامات مطرح شده از نهادهای قضایی هستیم و اشخاصی که این ادعاها را مطرح کرده اند، ما را تهدید کرده اند که اگر این مسیر را ادامه دهید، برای شما گران تمام می شود.»
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب