رییس جهاد دانشگاهی كرمان مطرح كرد
تبعات خشك شدن تالاب جازموریان
به گزارش خشكشوئی آنلاین رئیس جهاددانشگاهی استان و مجری تدوین برنامه جامع تالاب جازموریان، از اختصاص اعتبارات تالاب جازموریان به دستگاه های ذیربط بر اساس برنامه جامع مدیریت و احیاء تالاب به دنبال پیگیری های مستمر اداره كل حفاظت محیط زیست استان اطلاع داد.
دكتر رضا كامیاب مقدس در گفتگو با ایسنا، با اشاره به اینكه تالاب جازموریان یكی از تالاب های فصلی و مهم اكولوژیكی كشور است اظهار نمود: حوزه آبریز جازموریان با مساحتی بالغ بر ۶۹ هزار كیلومتر مربع و در ارتفاع ۳۰۰ متری از سطح دریا بعنوان یكی از تالاب های فصلی مشترك بین سیستان و بلوچستان و كرمان واقع شده است.
وی اظهار داشت: این تالاب در مواقع پرآبی ۳۳۰۰ كیلومتر مربع و در مواقع كم آبی به صورت متوسط ۲۵۰۰ كیلومتر مربع آبگیری می شده است. این تالاب به وسیله ده ها رودخانه فصلی و دو رودخانه دائمی هلیل رود و بمپور تغذیه می شود، افزون بر این دو رودخانه، در این حوضه آبریز ۹۱ رودخانه كوچك و بزرگ جریان داشته است اما تالاب جازموریان این روزها به بیابانی بی آب و علف و محل چرای شترها و دام های مردم محلی تبدیل گشته است.
رئیس جهاد دانشگاهی استان كرمان با اشاره به وجود ۱۷ شهرستان در حوزه آبریز تالاب با جمعیتی بالغ بر یك میلیون و ۲۶۰ هزار نفر اظهار نمود: یكی از مهمترین تاثیرات جازموریان تنظیم اكوسیستم منطقه و در مرحله دوم تامین معیشت مردم در جنوب استان كرمان و سیستان و بلوچستان بوده است.
وی با اشاره به اینكه این تالاب از معدود تالاب های آب شیرین كشور است و در گذشته مركز تامین علوفه جنوب شرق كشور بوده و همینطور آب مورد نیاز دام های منطقه را تامین می كرده است، اظهار نمود: تالاب جازموریان تا چند دهه قبل به واسطه بارش مناسب نزولات جوی در این منطقه در ماه های زیادی از سال مرطوب و آبگیری می شد بگونه ای كه شاهد پوشش گیاهی و تنوع زیستی و جانوری مناسبی در این منطقه بودیم و همین امر سبب ایجاد اثرات اقتصادی و اجتماعی مثبتی در پیرامون این تالاب شده بود.
مجری تدوین برنامه جامع تالاب جازموریان با اشاره به اینكه تالاب جازموریان زیستگاه مناسب گیاهی و جانوری است، اظهار نمود: در تالاب جازموریان پوشش گیاهی شامل درختچه هایی از قبیل گز، كلیر و كهور و گونه های بوته ای كه در حاشیه منطقه قرار گرفته و همینطور گیاهان علفی یكساله كه بعد از خشك شدن قسمت هایی از تالاب رشد می كنند، محیط و مامن مناسبی جهت لانه سازی پرندگان خشك زی و كنار آبزی بوجود می آورد. همینطور در این تالاب گونه های جانوری شامل گراز، گربه وحشی و جنگلی، خرگوش، خدنگ و غیره و پرندگان آبزی و كنار آبزی از قبیل فلامینگو، گلاریول، انواع مرغابی سانان، گیلانشاه، فالاروپ، آبچلیك، سلیم، تلیه، چاخ لق، دیدومك، چوپ پا، آووست، كاكایی و غیره و پرندگان خشك زی مانند هوبره، انواع باقرقره، شبگرد بلوچی، انواع چك چك و چكاوك، فاخته، قمری و غیره و همینطور گونه های مختلف خزندگان مشاهده شده است.
۱۱ هزار حلقه چاه غیرمجاز در اطراف تالاب جازموریان
مجری طرح تدوین برنامه جامع تالاب جازموریان با اشاره به اینكه تالاب جازموریان همواره یك كانون اقتصادی و اجتماعی در پیرامون خود به همراه داشته است، افزود: متاسفانه در چند دهه گذشته این تالاب به علل گوناگونی همچون كاهش نزولات جوی و خشكسالی حاكم بر منطقه، وجود بیشتر از ۱۱ هزار حلقه چاه غیرمجاز، عدم معیشت مبتنی بر واقعیت اكولوژیكی منطقه، عدم رهاسازی حقابه در زمان مناسب و سایر موارد دیگر رو به خشك شدن رفته و پوشش گیاهی خویش را هم از دست داده است.
كامیاب مقدس به آثار سو ناشی از خشك شدن تالاب جازموریان اشاره نمود و اظهار داشت: ریزگردها یكی از اثرات سو بسیار مهم ناشی از خشك شدن تالاب جازموریان است بگونه ای كه برپایه برخی آمار تالاب جازموریان منشاء بیشتر از ۲۰ درصد از ریزگردهای كشور به حساب می آید كه بخش های وسیعی از استان كرمان و استان های همجوار را تحت تاثیر قرار می دهند و سبب بروز صدمه های گوناگونی در جامعه همچون مسائل بهداشتی، مهاجرت، اثرات منفی اجتماعی و اقتصادی و... در منطقه می شوند.
رئیس جهاد دانشگاهی استان كرمان با اشاره به بارش های ابتدای سال جاری در این منطقه اظهار داشت: خوشبختانه امسال با عنایت به بارش های اخیر در این منطقه وضعیت تالاب نسبت به سنوات گذشته بهتر شده اما با عنایت به میزان تبخیر بالا در این منطقه بارش ها به تنهایی كمكی در جهت حیات باردیگر تالاب نخواهد كرد. آنچه كه در تالاب جازموریان مطرح است بحث احیای پایدار این تالاب بوده كه لازم است با مدیریت علمی و همه جانبه در جهت حفظ و احیای این تالاب استراتژیك در منطقه و كشور؛ اقدامات لازم صورت گیرد.
وی در بخش دیگری از گفت و گوی خود با خبرگزاری ایسنا به تبعات ناشی از خشك شدن تالاب جازموریان و حساسیت مدیریت استان برای حل مشكلات ناشی از این بحران اشاره و اظهار نمود: احیای تالاب جازموریان یكی از دغدغه های مهم مدیریت استان و محیط زیست بوده و این مهم با رویكرد ملی در حال پیگیری است به صورتی كه از سال ۹۵ بدنبال پیگیری های مسئولین استانی به صورت جدی تر احیای این تالاب در دستور كار سازمان محیط زیست كشور قرار گرفت.
رئیس جهاد دانشگاهی استان كرمان با اشاره به اینكه برنامه مدیریت جامع تالاب های كشور در واقع یك سند و مرجع كاری برای شرایط كنونی تالاب ها و چشم اندازی از وضعیت دراز مدت آن بوده و ابزاری برای تحلیل عملكردهای زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی تالاب و اولویت بندی اهداف است، افزود: در همین راستا و به دنبال برگزاری جلسات مختلف با مدیران و كارشناسان سازمان محیط زیست كشور و اداره كل حفاظت محیط زیست استان كرمان مقرر شد در گام اصلی و مقدماتی به منظور احیای این تالاب و كاهش ریزگردها با منشاء این تالاب، برنامه جامع و مدونی با انجام اقدامات اصولی، علمی و با عنایت به شناخت وضعیت منطقه و ذینفعان تالاب صورت گیرد.
اعتبار ۲۱۰ میلیونی برای احیای جازموریان
وی با اشاره به اینكه برنامه تدوین طرح جامع احیای تالاب جازموریان از سال ۹۶ با تعیین اعتبار ۲۱۰ میلیون تومانی توسط جهاد دانشگاهی استان كرمان شروع شده است، اظهار نمود: این طرح دارای یك شرح خدمات جامع ملی است كه با نظارت سازمان حفاظت محیط زیست كشور در حال انجام می باشد و در چند مرحله همچون شناسایی وضعیت فعلی تالاب، شناسایی ذینعفان مرتبط، احصاء و تعیین اقدامات اولویت دار تالاب، پایش اقدامات، تعیین ساختار اجرایی مدیریت طرح و تهیه نقشه پهنه بندی نقاط حساس تالاب در حال اجرا می باشد.
مجری طرح تدوین برنامه جامع تالاب جازموریان افزود: همینطور در چارچوب قرارداد دیگری با مبلغ ۲۰۰ میلیون تومان اعتبار با اداره كل محیط زیست استان كرمان، مقرر شد جهاد دانشگاهی یكی از اقدامات اولویت دار احصاء شده از برنامه جامع مدیریت تالاب همچون «مطالعه و اجرای طرح های كنترل و بهره برداری از سیلاب های حوزه» «انجام مطالعات بیلان جامع آبی حوزه آبخیز» را اجرا نماید.
رئیس جهاد دانشگاهی استان كرمان با تاكید بر اینكه تدوین این سند مبتنی بر مدیریت از پایین به بالا بوده كه برای تصویب به مراجع بالاتر ارائه میشود، اظهار نمود: در همین راستا هم به دنبال جلب مشاركت همه گروه های ذینفع همچون كارشناسان، مدیران، دوستداران محیط زیست، سازمان های مردم نهاد و مردم بومی منطقه هستیم كه در همین زمینه هم ۴ كارگاه با مشاركت و استقبال خیلی خوب دستگاه های اجرایی شمال و جنوب استان كرمان و استان سیستان و بلوچستان همچون ادارات كل محیط زیست، فرمانداران شهرستان های حوزه آبریز، شركت آب منطقه ای، سازمان مدیریت و برنامه ریزی، منابع طبیعی، جهادكشاورزی، امور عشایری، هواشناسی، مدیریت بحران استانداری، دانشگاه تحصیلات تكمیلی و نمایندگان كشاورزان و سازمان های مردم نهاد و با موضوعات «تعیین ذینفعان»، «تدقیق ذینفعان و تعیین محدوده اثر آنها، تعیین كاركردها و مشكلات تالاب»، «تعیین اقدامات اولویت دار» و «پایش اقدامات و تعیین ساختار اجرایی مدیریت تالاب» در شهرهای كرمان، قلعه گنج و چابهار همراه با بازدید میدانی از تالاب برگزار گردید.
وی با اشاره به اینكه در بحث تالاب جازموریان دیدگاه های بسیار متناقضی وجود دارد، اظهار نمود: در این كارگاه ها متخصصین اظهار نظرهای مختلفی از وضعیت و روند احیای این تالاب مطرح نمودند اما در نهایت با اتكا به آمار و ارقام و نظر متخصصان جمع بندی های خوبی تابحال صورت گرفته و این برنامه در مراحل نهایی تدوین كار قرار دارد كه معتقدیم یك برنامه عملیاتی با پشتوانه بسیار غنی از نظرات كارشناسان و مشاركت ذینفعان واقعی خواهد بود.
رئیس جهاددانشگاهی استان كرمان با تاكید بر اینكه روش پیش گرفته شده برای تدوین طرح جامع احیای تالاب جازموریان یك روش علمی، مدون و منطبق بر متدهای احیای سایر تالاب های كشور بوده است، اضافه كرد: این طرح با نظارت مستقیم سازمان محیط زیست كشور و با مشاركت تنگاتنگ اداره كل محیط زیست استان كرمان در حال انجام می باشد كه در همین راستا و از دل این برنامه مدیریتی، ۲ طرح از اقدامات اولویت دار احصاء شده شامل «تعیین نیاز آبی تالاب جازموریان با منشا گرد و غبار» و «طرح تدوین و اجرای برنامه معیشت پایدار جایگزین سازگار با تالاب جازموریان» الان توسط دانشگاه تحصیلات تكمیلی و علوم پیشرفته كرمان و مركز تحقیقات كشاورزی استان كرمان در حال اجرا می باشد. ضمن آنكه برپایه همین نقشه راه تدوین شده و با پیگیری های مستمر اداره كل حفاظت محیط زیست استان كرمان، اعتبار قابل ملاحظه ای به منظورانجام برخی اقدامات اولویت دار همچون «تدوین و اجرای طرح مدیریت گردشگری پایدار تالاب»، «مرمت و بازسازی سازه های حفاظتی در حوزه آبریز»، «تجهیز دبیرخانه های مدیریت زیست بومی تالاب در شهرستان های قلعه گنج و روبار جنوب» در جهت احیای تالاب جازموریان امسال به سازمان های ذیربط اختصاص داده شد.
كامیاب مقدس افزود: احیای نهایی تالاب تا حصول نتیجه مطلوب مستلزم اختصاص اعتباراتی بیشتر به ادارات كل جنوب استان جهت انجام تمامی اقدامات اولویت دار تدوین شده در برنامه است كه با درایت و نگاه مثبت مدیران كشوری و استانی این مهم در سال های آتی محقق خواهد شد.
باید به دنبال معیشت های جایگزین باشیم
وی در بخش پایانی صحبت های خود به مبحث ضرورت حساس سازی وضعیت تالاب به منظور توجه بیشتر مسئولین كشوری به احیای این تالاب اشاره نمود و اظهار داشت: حساسیت سازی و در واقع مشخص كردن اهمیت مبحث از درجه بسیار بالایی برخوردار می باشد. احیای تالاب امری بسیار مهم و پرارزش است و از جانب دیگر باید معضلات و مشكلات خشك بودن این تالاب برای همگان مشخص شود كه معتقدیم با مشاركت همه مسئولین، دستگاه های اجرایی و شهروندان حوزه آبریز در ۲ استان كرمان و سیستان و بلوچستان می توانیم این مورد را به سرانجام خوبی برسانیم.
رئیس جهاددانشگاهی استان كرمان با تاكید بر اینكه باید برپایه اطلاعات و روش های علمی برنامه جامع و عملیاتی برای احیای تالاب جازموریان تدوین نماییم، اظهار نمود: نباید تحت تاثیر جو و در واقع اظهارنظرهای غیرعلمی قرار بگیریم. مباحث نظیر تالاب جازموریان بسیار پیچیده و دارای ابعاد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی گسترده ای است اما ما باید بعنوان محقق، كار واقعی خودمان را انجام دهیم و بعنوان مثال اگر قرار باشد معیشت بخش هایی از استان تغییر كند این مورد باید با جرات اعلام گردد.
وی افزود: متاسفانه در گذشته تنها به دنبال آن بودیم كه خیلی از مشكلات را با مسئله آب حل نماییم. برای حل مشكلات اشتغال، اقتصاد، پیشگیری از مهاجرت و... به آب پناه می بردیم و معیشتی را شكل دادیم كه در طول سالیان گذشته به شدت مبتنی بر آب بوده اما امروز این نوع معیشت با واقعیت های حال و نزولات جوی و تغییراتی كه در بارش ها و اقلیم منطقه رخ داده؛ دیگر سازگاری ندارد ازاین رو از اینكه روش های جایگزینی برای معیشت اعلام گردد نباید واهمه داشته باشیم.
رئیس جهاد دانشگاهی استان كرمان با تاكید بر اینكه باید به دنبال معیشت های جایگزین باشیم اظهار نمود: باید این واقعیت را بپذیریم كه در مناطقی از استان كرمان و حتی كشور، دیگر كشاورزی به روش سنتی توجیه اقتصادی ندارد اما می توان در همان مناطق از روش های نوین آبیاری استفاده نماییم. یا دربرخی مناطق استان كرمان باید به صورت جدی به مقوله چاه های غیر مجاز ورود پیدا كرده و یا به بحث حقابه توجه ویژه داشته باشیم. در واقع قضاوت ها و برنامه ریزی ما باید مبتنی بر روش های علمی و استفاده و بهره گیری از نظرات كارشناسانه باشد و اجازه ندهیم سایر دیدگاه های غیرعلمی دخالتی در كارمان داشته باشد. گرچه این كار سخت بوده و مقاومت های زیادی را به همراه خواهد داشت ولی ما باید متعهد باشیم یك كار علمی برای استان و كشور انجام داده كه نتایج آن برای مردم خوب، مفید و ثمربخش باشد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب